از دیرباز تاکنون یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که همیشه توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است، سخن گفتن است. درواقع همیشه یکی از مهم‌ترین مسیر‌هایی که می‌توان به درون و ذات یک فرد پی برد سخنانی است که بر زبان او جاری می‌شود. دیل کارنگی نویسنده کتاب آیین دوست یابی می گوید: 85 درصد موفقیت شما وابسته به نحوه برقراری ارتباط شما با دیگران است.
بی‌شک داشتن فن بیانی قدرتمند، شانس موفقیت شما را در دنیای امروز نیز افزایش می‌دهد. بنابراین ضروری است به عنوان یک امر مهم بدانیم که فن بیان یا Speaking Skills چیست و به کاربرد آن آگاه باشیم.
در ادامه به مفهوم فن بیان و کاربرد آن خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.
"ضروری" indicates required fields
فن بیان بدان معناست که در هر شرایطی و در هر زمانی بتوانید به درستی صحبت کنید. به بیانی دیگر فن بیان توانایی سخن گفتن موثر و واضح است.
برخی از افراد مفهوم فن بیان را با پر حرفی و حاضر جوابی اشتباه می‌گیرند. فن بیان یعنی شما بتوانید یک محتوای درست و ارزشمند را با رعایت اصول گفتاری، بیانی شیوا، لحن مناسب و صدایی رسا در اختیار مخاطب قرار دهید.
یکی از اساتید بزرگ سخنوری و فن بیان دیل کارنگی می‌گوید: سخن گفتن چیزی بیش از بیان یک سری کلمات است.
درواقع این جمله به این موضوع اشاره دارد که سخن گفتن نیازمند رعایت یک سری و قواعد مربوط به خود است. رعایت این اصول بسیار ساده اما کلیدی است که بر تاثیرگذاری جمله نیز کمک می‌کند. برخی از افرارد بر این باورند که فن بیان تنها مختص به سخنرانان است. همه ما، افراد را با توجه به کلامی که بر زبان می‌آورند و نوع گویش می‌شناسیم. درواقع ما به کمک مهارت‌هایی منظور خود را واضح و بدون ابهام در اختیار مخاطب قرار می‌دهیم. ما از طریق کلام با همسر و فرزند خود، همکار و رئیس خود و تمامی افراد جامعه در ارتباط هستیم.
ما باید سخنان خود را در قالب کلمات و جملاتی درست با بیان و لحن مناسب با مخاطب خود به اشتراک بگذاریم. در ادامه به معرفی ویژگی‌های فن بیان خواهیم پرداخت.
انتخاب کلمات درست
پیش از شروع مکالمه و سخنوری نیازمند انتخاب درست کلمات هستیم. ابتدا باید درخصوص چیزی که می‌خواهیم بگوییم یک دید جامع داشته باشیم و سپس به سراغ صحبت درباره‌ی آن برویم.
می‌توان گفت یکی از اساسی‌ترین مشکلات افراد در گفت‌و‌گوهای خود این است که در انتخاب کلمات درست موفق نیستند و همین مسئله موجب می‌شود ارتباط خوبی برقرار نکنند. درواقع هر کلمه دارای بار معنایی مختص به خود است و بسیار پیش می‌آید در صورتی که شما انتخاب درستی در کلمات نداشته باشید دچار سوبرداشت از سخنان شما شوند. پس اولین اصل در تقویت فن بیان شما دید مناسب و دایره لغات گسترده است که دست شما برای انتخاب کلمات باز خواهد بود.
زمان و مکان گفتگو
بسیار این ضرب المثل شنیده‌ایم که هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. یکی دیگر از موضوعاتی که در رابطه با فن بیان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ زمان و مکان گفت‌وگو است. در حقیقت با توجه به هدف و موضوعی که در ذهن دارید، باید در زمان و مکان مناسب به صحبت بپردازید. به عنوان مثال در یک مراسم چندان معقول نیست که از مدیر خود درخواست افزایش حقوق داشته باشید. بهتر است در ساعات کاری و در محیط کاری درخواست خود را ارائه دهید.
لحن در فن بیان
سومین اصلی که در فن بیان از اهمیت خاصی برخوردار اسن نوع گویش و لحن سخنران است. درواقع ما برای صحبت باید تن صدا و لحن خود را با موقعیت تطبیق دهیم. به عنوان مثال یک درخواست زمانی حترمانه خواهد بود که علاوه بر استفاده از کلمات محترمانه نوع و گویشی محترمانه داشته باشد نه با لحنی تهاجمی و عصبی.
سبک گویش و نوع برقراری ارتباط ما با افراد بسیاری از حقایق را درباره ما برای مخاطب آشکار می‌سازد. در هنگام صحبت کردن صدا و آهنگ آن به اندازه کلماتی که انتخاب می‌کنیم، دارای اهمیت است. درواقع صدا و تن آهنگ آن بیانگر احساسات درونی ما در آن لحظه است. اعتماد به نفس، تسلط بر موضوع مورد بحث، لهجه و نوع گویش بخشی از اطلاعاتی است که مخاطب با گوش دادن به درباره ما اطلاعاتی به دست می‌آورد. تمامی این نکات موجب می‌شود به اهمیت فن بیان در گفتار خود پی ببریم.
برای همه‌ی ما پیش آمده است که در موقعیت‌های مختلف قصد داشته باشیم برای جمعی از افراد صحبت کنیم و نیاز به یک مهارت ارتباطی خوب داشته باشیم.
این سخنرانی می‌تواند برای یک مراسم ازدواج، محل کار و یا دانشگاه باشد. بی‌تردید همه در تلاش هستند تا در چنین رابطی بهترین خود را ارائه دهند. برای تحقق یافتن چنین امری نیاز داریم برخی مهارت‌ها را در خود پرورش دهیم که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
مهارت شنیدن
زمانی که ما مهارت شنیداری خود را تقویت نکنیم، نمی‌توانیم فن بیان و قدرت صحبت خود را بهبود ببخشیم. پس اولین قدم برای تقویت فن بیان این است که یاد بگیریم چگونه گوش کنیم.
یک ارتباط خوب نیازمند شنیدن با ذهن باز و درک احساسات طرف مقابل است. در حین انجام مذاکره ما باید توانایی پذیرش و یاد رد کردن و توانایی متقاعد کردن را داشته باشیم. سعی کنید در حین گوش دادن ، تعصب را کنار گذاشته و حرف طرف مقابل را قطع نکنید.
جمله‌ی معروفی هست که می‌گوید خداوند به ما دو گوش داده و یک دهان تا بیشتر گوش دهیم.
سرعت صحبت کردن
معمولا سخنرانی با سرعت بالا به درستی شنیده نمی‌شود؛ به همین دلیل سعی کنید سرعت صحبت کردن خود را کاهش دهید تا پیام شما به خوبی به مخاطب منتقل شود.
از سوی دیگر، صحبت کردن سریع بیانگر کمبود اعتماد به نفس، استرس و عدم تسلط به موقعیت و کلام است. همچنین مدیریت سرعت صحبت کردن شما نباید به حدی آرام و کند باشد که مخاطب پس از مدتی خسته شود. بهتر است برای تمرین در میان و یا جلوی آینه با سرعتی متعادل صحبت کرده و صدای خود را ضبط کنید و پس از پخش کردن، ریتم و سرعت خود را بررسی کنید. تدوام این تکرار و تمرین موجب می‌شود پس از گذشت مدتی سرعت صحبت خود را بدون تلاش و کاملا آگاهانه مدیریت کنید.
زبان بدن
بهتر است برای تقویت فن بیان خود تمامی حس‌ها و بدن خود را درگیر این امر کنید تا ارتباط موثرتری برقرار شود. مدل نشستن، حرکت دست و پا، ارتباط چشمی و حالات صورت همگی می‌تواند بر انتقال پیام و نوع ارتباط گرفتن ما تاثیر مستقیم بگذارد. چه این موضوع را بپذیریم چه نپذیریم، افکار ما در حین صحبت کردن بر نحوه گویش و حتی حالات بدنی ما تاثیر می‌گذارد. ممکن است این تجربه را داشته باشید که هنگام سخنرانی در یک کلاس درس، به دلیل میزان استرس بالا دست شما دچار لرزش شود با صدای ضعیف صحبت کنید. برای تقویت این مهارت بهتر است دائما بر احساسات خود آگاه باشید و احساست منفی مانند حسادت، خشم و ناراحتی را بپذیرید و آن را به کنترل خود درآورید در در حین برقراری ارتباط برای شما مشکلی جدی ایجاد نکند.
از شاخه‌ای به شاخه‌ی دیگر پریدن
در تلاش باشید تا حین مذاکره و برقراری ارتباط از جملات و کلمات نامفهوم استفاده نکنید تا مخاطب شما دچار سردرگمی نشود. از شاخه‌ای به شاخه‌ی دیگر نپرید؛ بهتر است مبحث قبلی خود را به پایان رسانده و سپس به سراغ مبحث بعدی بروید. همچنین سعی کنید از کلماتی با بار معنایی قدرتمند و واضح استفاده کنید نه کلماتی عجیب و انگلیسی که به معنای به رخ کشیدن باشد.
سعی کنید با تسلط کامل و صداقت و اعتماد به نفس توجه شنونده را به خود جلب کنید.
نفس گیری درست
با توجه با اینکه نفس کشیدن به یک کار خودکار تبدیل شدن است ما توجهی به آن نداریم. اگر ما کنترل این کار را به دست بگیریم، می‌توانیم روند استرس را درون خود کاهش داده و کیفیت صدای خود را بهبود ببخشیم. از سوی دیگر این کار قدرت صدای شما را افزایش خواهد داد و تاثیرگذاری کلمات بیشتر می‌شود. نفس‌گیری درست ذهن ما را در حالت آماده باش قرار می‌دهد. اما تنفسی که بدون کنترل و از روی عادت انجام شود نه تنها هوشیاری ما را کاهش می‌دهد بلکه موجب افزایش استرس و نگرانی در ما می‌شود و بر نوع گویش ما تاثیر مستقیم دارد.
نکات فن بیان برای هر فرد با توجه به هدفش متفاوت است. در استودیو پیکان با در نظر گرفتن هدف و نیاز شما از یادگیری این مهارت، کلاس‌های متفاوتی توسط استاد احمد هاشمی برگزار می‌شود.
آدرس ایمیل : peykan.org@gmail.com
